Zdrowy student, czyli jak utrzymać równowagę ciała i umysłu na studiach?

Zdrowy student, czyli jak utrzymać równowagę ciała i umysłu na studiach?

Czas studiów to okres intensywnego kształtowania się, zarówno pod względem intelektualnym, jak i emocjonalnym. W gąszczu zajęć oraz rozmaitych aktywności, osoby studiujące często zaniedbują swoje potrzeby – nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Zdrowy styl życia na uczelni nie sprowadza się wyłącznie do uprawiania sportu czy dbania o to, co trafia na talerz. To znacznie szersze podejście, które obejmuje między innymi świadome zarządzanie stresem, umiejętne gospodarowanie czasem oraz pielęgnowanie relacji z ludźmi z najbliższego otoczenia. Okres studiów to moment, w którym młodzi ludzie mogą wypracować własne strategie działania, wspierające ich nie tylko w czasie nauki, lecz także w przyszłej pracy zawodowej. Umiejętność znalezienia balansu między obowiązkami a dbaniem o siebie otwiera drogę do bardziej satysfakcjonującego i mniej obciążającego stylu życia. Jak więc osiągnąć równowagę, która umożliwi pełne wykorzystanie potencjału studiów, nie rezygnując z troski o siebie?

Aktywność sprzyja zdrowiu
Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), dorośli powinni poświęcać minimum 150 minut tygodniowo na aktywność fizyczną o umiarkowanym natężeniu. Powszechnie wiadomo, że ruch ma wielkie znaczenie dla zdrowia, mimo to wielu studentów rezygnuje z uprawiania sportu z powodu ograniczonej ilości wolnego czasu. Dzień osoby studiującej wypełniają przecież wykłady, ćwiczenia, pisanie pracy dyplomowej, zebrania kół naukowych czy praca dorywcza. Dojazdy na uczelnię zabierają sporo czasu, a oprócz obowiązków akademickich, trzeba też znaleźć chwilę na spotkania ze znajomymi.

Wkomponowanie ćwiczeń w tak napięty grafik może początkowo wydawać się sporym wyzwaniem. Mimo wszystko, warto zmodyfikować swój plan dnia, ponieważ regularny ruch przynosi liczne korzyści. Systematyczne ćwiczenia wzmacniają odporność, usprawniają funkcje poznawcze oraz pomagają zachować prawidłową masę ciała. Dodatkowo, ćwiczenia regulują napięcia układu nerwowego i minimalizują stres, który często towarzyszy studentom.

Siła płynąca ze zdrowego jedzenia
Właściwe żywienie ma duży wpływ na zdrowy tryb życia studentów. Niestety, wiele młodych osób spożywa posiłki w biegu, sięgając po szybkie przekąski – dania typu fast food, słodycze czy napoje energetyzujące, których skład budzi zastrzeżenia. Zrównoważona dieta sprzyja koncentracji, dostarczając mózgowi składników odżywczych potrzebnych do efektywnej pracy. Pozytywnie wpływa także na ogólną kondycję organizmu, wspomaga działanie układu odpornościowego, reguluje przemianę materii oraz poprawia jakość snu.

Utrzymanie stałego poziomu glukozy we krwi, a co za tym idzie efektywność nauki i zdolność do długotrwałego wysiłku umysłowego podczas zajęć i sesji, zależą w dużej mierze od regularnego spożywania pełnowartościowych posiłków. Dieta powinna zawierać warzywa, owoce, pełnoziarniste makarony, kasze, chude mięso oraz ryby, będące źródłem potrzebnych wartości odżywczych. W ciągu dnia studenci często sięgają po kawę rozpuszczalną albo kawy z automatu. Warto jednak pamiętać, że choć może ona chwilowo pobudzić, to dla utrzymania optymalnego nawodnienia i uniknięcia odwodnienia – które negatywnie wpływa na pracę mózgu – najlepszym wyborem pozostaje woda. W codziennym jadłospisie nie może zabraknąć wystarczającej ilości płynów, a woda powinna stanowić jego podstawę.

Aktywność wpleciona w rytm studiów
Wprowadzenie regularnych ćwiczeń do planu dnia bywa kłopotliwe, ale staje się realne dzięki niewielkim modyfikacjom w codziennym życiu. Część osób sądzi, że wystarczy jeden intensywny trening od czasu do czasu, jednak brak systematyczności może zniweczyć korzyści płynące z jednorazowego wysiłku. Dlatego lepiej postrzegać ćwiczenia jako stały składnik każdego dnia, nawet w niewielkich dawkach. Stopniowe dodawanie drobnych aktywności, na przykład korzystanie ze schodów zamiast windy lub powrotny spacer do domu, pozwala sukcesywnie poprawiać sprawność. Zastanów się, jaka forma ruchu najbardziej Ci pasuje – zajęcia fitness, siłownia, pływanie, a może długie przechadzki? Gdy aktywność fizyczna staje się źródłem przyjemności, znalezienie na nią czasu w ciągu tygodnia przychodzi łatwiej.

Jeżeli preferujesz aktywność w grupie, zapoznaj się z ofertą Akademickiego Związku Sportowego działającego przy Twojej uczelni. Ta organizacja prowadzi różnorodne sekcje sportowe, dzięki którym student może odnaleźć dyscyplinę odpowiadającą jego zainteresowaniom. Oprócz możliwości uczestnictwa w zawodach, przynależność do AZS-u oznacza dodatkowe profity, na przykład punkty stypendialne lub zaliczenie zajęć wychowania fizycznego. Akademickie Związki Sportowe zazwyczaj ułatwiają studentom łączenie aktywności sportowej ze studiami, proponując treningi na terenie kampusu w godzinach, które nie kolidują z zajęciami dydaktycznymi.

Jadłospis studenta
Wielu młodych ludzi sądzi, że zdrowe odżywianie wiąże się z dużymi wydatkami lub wymaga mnóstwa czasu. Istnieją jednak nieskomplikowane i efektywne sposoby, pozwalające realizować zdrowy plan żywieniowy bez nadmiernego uszczerbku dla portfela. Przy komponowaniu jadłospisu dobrze jest uwzględnić produkty sezonowe, które cechują się korzystniejszą ceną oraz świeżością. Przygotowywanie posiłków na kilka dni z góry ogranicza spontaniczne zamawianie jedzenia i sięganie po niezdrowe przekąski podczas wyczerpujących dni na uczelni. W przerwach między zajęciami doskonale sprawdzają się lekkie drugie śniadania – można tu wymienić kanapki przygotowane z pełnoziarnistego pieczywa, wzbogacone o wędlinę drobiową lub pastę warzywną oraz uzupełnione świeżymi kiełkami.

Prawidłowe wybory żywieniowe mają bezpośredni wpływ na sprawność intelektualną i lepsze wyniki w nauce. W codziennym jadłospisie studentów świetnie sprawdzają się sałatki – szybkie do przygotowania i pełne wartości odżywczych. Wzbogacenie ich o oliwę z oliwek nie tylko poprawia smak, lecz także dostarcza cennych kwasów tłuszczowych jednonienasyconych oraz witaminy E, które wspierają pracę mózgu i pomagają utrzymać stabilny poziom energii. Oliwa ułatwia również przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zawartych choćby w warzywach liściastych czy pomidorach. Taka kombinacja składników sprawia, że nawet prosta sałatka może stać się pełnowartościowym posiłkiem, który wzmacnia koncentrację i ułatwia przyswajanie wiedzy – bez uczucia senności czy przeciążenia.

Jak odżywić mózg bez nadmiaru cukru?
Ograniczenie ilości spożywanego cukru to ważny krok w kierunku lepszego samopoczucia i sprawniejszej pracy umysłowej. Słodkie napoje czy przekąski, choć chwilowo poprawiają nastrój, często prowadzą do gwałtownych wahań poziomu energii i trudności z utrzymaniem uwagi. Zamiast sięgać po klasyczny cukier, coraz więcej osób wybiera zdrowsze alternatywy – jedną z popularniejszych jest stewia, naturalny słodzik pozyskiwany z liści rośliny, który nie wpływa na poziom glukozy we krwi. Wprowadzając takie zamienniki do codziennej diety, można pozytywnie wpłynąć nie tylko na zdrowie, lecz także na jakość nauki i ogólne funkcjonowanie – zarówno w czasie studiów, jak i później.

Psychiczny wymiar studiowania
Studenci często napotykają spore trudności w trosce o zdrowie psychiczne. Egzaminy, sesja i obrona pracy dyplomowej wywołują w każdym z nich silne emocje. Do tego dochodzi presja społeczna, skłaniająca do porównywania swoich wyników z osiągnięciami rówieśników, która może dodatkowo przyczyniać się do obniżenia poczucia własnej wartości. Dlatego dla wielu młodych ludzi bardzo ważne staje się zachowanie równowagi między dążeniem do celów a potrzebą regeneracji. Istotną rolę odgrywają w tym edukacja w zakresie samoświadomości, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z problemami oraz opracowywanie metod redukcji napięcia nerwowego.

Planowanie dziennego lub tygodniowego harmonogramu ułatwia organizację czasu i pomaga oddzielić okresy nauki, aktywności fizycznej oraz odpoczynku. Takie zorganizowane podejście zapobiega kumulowaniu się zaległości. Równie ważne jest pielęgnowanie relacji społecznych – spotkania z przyjaciółmi, rozmowy oraz wspólne wypady umożliwiają budowanie pozytywnego nastawienia. Pasje rozwijane poza uczelnią mają pozytywny wpływ na nastrój, zwłaszcza w okresach wzmożonego napięcia podczas semestru. Z uwagi na różnorodność potrzeb i temperamentów, dobrze jest testować różne metody odprężenia, aby wybrać te, które przynoszą najlepsze rezultaty.

Metody radzenia sobie z nadmiarem zadań i stresem
Uczucie przytłoczenia z powodu nadmiaru zadań nie jest obce żadnej osobie studiującej, jednak utrzymanie dystansu pozwala lepiej radzić sobie z presją. Nie należy skupiać się na stale rosnącej liczbie zadań – wystarczy sukcesywnie wykreślać wykonane pozycje z planu. Nawet kilkuminutowe przerwy wspomagają zachowanie energii i determinacji do dalszej pracy. Podczas odpoczynku lepiej wyłączyć komputer, aby oczy oraz umysł mogły odpocząć. Proste metody relaksacyjne, na przykład ćwiczenia oddechowe oraz krótkie sesje rozciągania, pomagają ograniczyć nagromadzone napięcie w organizmie.

Jeśli obowiązki zaczynają Cię przerastać, dobrym krokiem jest zwrócenie się do wykładowcy lub opiekuna roku o pomoc w ustaleniu priorytetów. Wielu studentów ma sprawdzone sposoby organizacji czasu i chętnie dzieli się z rówieśnikami swoimi metodami, które pozwoliły im zdać egzaminy. W trudnych chwilach dobrze jest skorzystać ze wsparcia otoczenia – uczelnie oferują w tym celu poradnie psychologiczne oraz biura doradztwa, które zapewniają profesjonalną pomoc. Szybkie reagowanie na narastający stres chroni przed wypaleniem, umożliwiając studentom skuteczne pokonywanie wyzwań związanych ze studiami, utrzymanie energii do nauki oraz czerpanie satysfakcji z życia akademickiego.

Znaczenie snu w życiu studenta
W studenckim życiu łatwo ulec pokusom związanym z zarywaniem nocy – szczególnie w okresie sesji lub przed terminami oddawania istotnych projektów. Media społecznościowe i gry komputerowe dodatkowo utrudniają regenerację, zachęcając do spędzania czasu przed ekranem do późnych godzin. Długotrwały niedobór snu ma jednak negatywny wpływ na układ nerwowy i osłabia odporność. Prowadzi do pogorszenia koncentracji, braku energii oraz zwiększonej podatności na choroby. Zbyt krótki i przerywany sen niekorzystnie wpływa również na ogólną kondycję psychiczną, powodując drażliwość i wahania nastroju.

Właściwy odpoczynek nie tylko odświeża umysł, lecz także usprawnia procesy pamięciowe. Konsolidacja wiedzy zachodzi właśnie podczas snu, a to ma wielkie znaczenie dla studentów w czasie intensywnej nauki. Ponadto, sen reguluje gospodarkę hormonalną – niewystarczająca ilość przesypianych godzin może zakłócić produkcję hormonów odpowiedzialnych za uczucie sytości i głodu, przyczyniając się w dłuższej perspektywie do nadmiernego apetytu. Dlatego istotne jest zorganizowanie planu dnia w taki sposób, aby zapewnić sobie możliwość regularnego zasypiania i pobudek o zbliżonych porach.

Sposoby na poprawę jakości snu
Sen, mimo swojej naturalnej funkcji w przywracaniu energii całego organizmu, często jest traktowany drugoplanowo. Odpoczynek ciała ułatwia sprostanie wyzwaniom akademickim i pomaga odnaleźć motywację do działania. Aby sen efektywnie wspierał regenerację, potrzebne jest wyciszenie – unikanie intensywnego oświetlenia oraz odłożenie telefonu lub komputera na co najmniej 30 minut przed snem. Te działania ułatwiają zasypianie i umożliwiają pełniejsze odzyskiwanie sił na kolejny dzień. Ponadto, warto zatroszczyć się o optymalną temperaturę i cyrkulację powietrza w sypialni, tworząc warunki sprzyjające odpoczynkowi.

Podsumowanie
Zdrowy styl życia w okresie studiów to świadome dbanie zarówno o kondycję fizyczną, jak i psychiczną. Choć życie akademickie bywa wymagające, stwarza jednocześnie przestrzeń do kształtowania przyzwyczajeń, które przynoszą długofalowe efekty. Odpowiednio zbilansowane posiłki pełne wartości odżywczych, regularny ruch, umiejętność zarządzania czasem i wyznaczania priorytetów, a także świadome podejście do emocji i stresu — wszystko to pomaga uniknąć sytuacji, w których nauka lub praca całkowicie wypierają potrzebę odpoczynku. Dbanie o własne samopoczucie w trakcie studiów sprzyja nie tylko lepszemu funkcjonowaniu na co dzień, lecz także wspiera rozwój kompetencji potrzebnych w przyszłej pracy zawodowej.

Źródła:

●     Światowa Organizacja Zdrowia WHO

●     Akademicki Związek Sportowy 

●     https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/

●     https://inpostfresh.pl/

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem serwisu. 

Autor: Joanna Ważny